Wat zijn mijn rechten als vader? 

Hieronder vind u informatie over erkenning, ouderlijk gezag en het recht op omgang. 

Erkenning 

De biologische vader is automatisch de wettelijke vader als hij getrouwd is of een geregistreerd partnerschap heeft met de moeder. Als de moeder getrouwd is of een geregistreerd partnerschap heeft met een ander dan de biologische vader, wordt de partner van de moeder, en niet de biologische vader, de wettelijke vader.

De biologische vader is niet automatisch de wettelijke vader indien hij niet getrouwd is of geen geregistreerd partnerschap heeft met de moeder. Hij zal dan het kind moeten erkennen om wettelijke vader te worden. 

De erkenning zal uw recht geven op omgang met uw kind maar geeft u ook plichten zoals het betalen van kinderalimentatie. 

Ouderlijk gezag 

Een biologische vader kan het ouderlijk gezag op een aantal manieren verkrijgen:

• Getrouwd/geregistreerd partnerschap met de moeder: biologische vader krijgt automatisch gezag over het kind.
• Als de moeder getrouwd is/geregistreerd partnerschap heeft met een ander dan de biologische vader: krijgt de partner van de moeder, en niet de biologische vader het gezag over het kind.
• Niet getrouwd/geregistreerd partnerschap: de vader moet eerst met toestemming van de moeder tijdens de zwangerschap of na de geboorte het kind erkennen. Na deze erkenning kan er bij de rechtbank het gezamenlijk gezag aangevraagd worden met toestemming van de moeder.
• Niet getrouwd/geregistreerd partnerschap: als de moeder weigert de vader het kind te laten erkennen en/of het gezamenlijk gezag aan te vragen kan de rechtbank deze toestemming vervangen. 

Het ouderlijk gezag houdt in dat u de belangrijke beslissingen voor uw kind (gezamenlijk) maken zoals schoolkeuze of medische behandelingen. 

Vervangende toestemming rechtbank

Als de biologische moeder weigert toestemming te geven voor de erkenning kan de rechtbank deze toestemming vervangen. Maar hoe werkt dit precies?

• De procedure begint door een verzoekschrift in te dienen bij de burgerlijke rechter (civiel recht). U zult hiervoor een advocaat nodig hebben en er zal ook een bijzondere curator worden ingesteld die de belangen van het minderjarige kind beschermt. Na het verzoekschrift zal de rechtbank alle belanghebbende informeren. 
• De tegenpartij (de biologische moeder) kan op drie manieren reageren:
  • Geen reactie
  • Verweerschrift, als de moeder het niet eens is met het verzoek. 
  • Instemmingsverklaring, als de moeder geen bezwaar heeft. 
• De rechter zal indien nodig een opdracht geven voor DNA onderzoek. Ook zal er een deskundigerapport komen met advies van een deskundige van de Raad van Kinderbescherming.
• Zitting bij de rechtbank. Soms is dit niet nodig, zoals in het geval van een instemmingsverklaring en als er aan alle voorwaarde verder is voldaan. 
• Uitspraak rechter. De rechter beslist of de rechtbank vervangende toestemming zal verlenen. Hierbij zal rekening worden gehouden of er aan alle voorwaarde is voldaan voor erkenning en of het in het beste interesse is van het kind. Indien u het niet eens bent met de beslissing kunt u in hoger beroep gaan.

Vernietiging erkenning van een kind 

Het geval kan zich voordoen dat een ander dan de niet-biologische vader het kind erkend. Mocht dit zich voordoen kan er een aanvraag bij de rechtbank worden gedaan om de erkenning van een kind te vernietigen. Maar hoe werkt dit precies?

• De procedure begint door een verzoekschrift in te dienen bij burgerlijke rechter (civiel recht). U zult hiervoor een advocaat nodig hebben en er zal ook een bijzondere curator worden ingesteld die de belangen van het minderjarige kind beschermt. Na het verzoekschrift zal de rechtbank alle belanghebbende informeren. 
• LET OP! Het verzoekschrift kan alleen worden worden ingediend door de erkenner, moeder of het kind zelf (als meerderjarige of door een curator indien minderjarig). Een biologische vader die het kind niet heeft erkend kan dus GEEN verzoek tot vernietiging van de erkenning indienen bij de rechtbank. 
• De tegenpartij kan op drie manieren reageren:
  • Geen reactie
  • Verweerschrift, als de moeder het niet eens is met het verzoek. 
  • Instemmingsverklaring, als de moeder geen bezwaar heeft. 
• De rechter zal indien nodig een opdracht geven voor DNA onderzoek. 
• Zitting bij de rechtbank. Soms is dit niet nodig, zoals in het geval van een instemmingsverklaring en als er verder aan alle voorwaarden is voldaan.
• Uitspraak rechter. De rechter beslist of de rechtbank de erkenning van het kind zal vernietigen. Hierbij zal rekening worden gehouden of er aan alle voorwaarde is voldaan voor erkenning en of het in het beste interesse is van het kind. Indien u het niet eens bent met de beslissing kunt u in hoger beroep gaan.

Positie als biologische vader indien uw kind een ander als wettelijk vader heeft (recht op omgang)

• Indien de biologische moeder van uw kind getrouwd is of een geregistreerd partnerschap heeft met een ander, dan zal deze partner automatisch wettelijk vader worden en gezag krijgen. Ook is het mogelijk dat de biologische moeder een ander dan de biologische vader het kind laat erkennen en/of toestemming geeft voor gezamenlijk gezag.
• Als biologische vader kunt u geen verzoekschrift indienen bij de rechtbank voor vervangende toestemming voor de erkenning van uw kind als een ander al als wettelijk vader wordt aangemerkt. Dit is omdat er maar een erkenner per kind is toegestaan. 
• Als biologische vader kunt u geen verzoekschrift doe bij de rechtbank voor de vernietiging van de erkenning van de niet-biologische vader. Alleen de moeder, erkenner of het kind zelf kunnen dit indienen. 
• Beide de wettelijke en biologische vader hebben recht op omgang. Wel is er voor een biologische vader die het kind niet heeft erkend strengere eisen. Normaal heeft een ouder automatisch recht op een omgangsregeling, maar een biologische vader die het kind niet heeft erkend is dus niet wettelijk vader van dit kind en heeft niet automatisch dit recht. Wel kan er door de rechter een recht op omgang worden vastgesteld indien er een nauwe band bestaat tussen het kind en de biologische vader. Verder moeten er geen andere bezwaren zijn, met voorname of dit in het belang is van het kind.  
• Deze omgangsregeling kan tussen partijen onderling worden geregeld, of als dit niet mogelijk is, door een rechter vastgesteld worden. Een rechter zal alleen in bepaalde gevallen het omgang recht van een ouder niet toekennen. Denk hierbij aan gevallen waarin het niet in de beste interesse is van het kind of het kind hier bezwaar tegen heeft. 
  • Het recht op omgang is gebaseerd op meerdere wettelijke regelingen. Ten eerste het ouderlijk gezag en erkenning geven een wettelijke vader automatisch recht op omgang. Verder heeft het EHRM beslist dat ook biologische vaders recht hebben op omgang op basis van art 8 EVRM als er sprake is van family life, intended family life of private life. Voor meer informatie hierover: recht op omgang. 

Verandering in de positie van de biologische vader 

Door een rechtszaak bij de Hoge Raad is er een verandering gebracht in de positie van de biologische vader indien de moeder een ander uw biologische kind laat erkennen puur met de intentie om uw belangen te schaden. Afhankelijk van uw situatie is het mogelijk om alsnog vervangende toestemming aan te vragen bij de rechtbank. Lees hier meer. 

Waar u rekening mee moet houden als biologische vader

• Erkenning van uw kind zorgt ervoor dat u wettelijk vader wordt van uw kind. Dit geeft u het recht op omgang, de plicht om kinderalimentatie te betalen en veelal de belangrijkste rechten die nodig heeft om een goede relatie met u kind op te bouwen.
• Ouderlijk gezag brengt meerdere rechten mee. Belangrijke beslissingen over uw kind mag u dan maken, en indien u gezamenlijk gezag heeft een gelijkwaardige zeggenschap over deze beslissingen. Denk aan de school keuze van uw kind en medische behandelingen. U heeft geen ouderlijk gezag nodig voor het recht op omgang.
• Van belang is om als biologische vader om zo snel mogelijk uw kind te erkennen, of indien niet mogelijk door tegenwerking van de moeder, zo snel mogelijk een andere regeling te treffen. Denk hierbij aan vervangende toestemming van de rechtbank of een omgangsregeling aan te vragen. De reden hiervoor is de voorwaarden voor de verschillende procedures zoals een nauwe band met het kind, het belang van het kind en geen bezwaren. Deze worden moeilijker te vervullen naarmate er een langere tijd verstrekt tussen de geboorte van uw kind en het begin van de procedure.