Wat is erfrecht?

Erfrecht regelt de manier waarop een erfenis wordt verdeeld in het geval dat iemand komt te overlijden. De manier dat de erfenis wordt verdeeld kan geregeld worden in een testament, of indien deze er niet is wordt het geregeld door de wet. Ongeacht zijn er nog bepaalde regels die van toepassing zijn met of zonder testament. 

Hoe werkt het erfrecht zonder testament?

In Nederland worden erfgenamen in vier categorieën gesplitst:

• Echtgenoot of geregistreerd partner en de kinderen.
• Ouders en broers of zussen.
• Grootouders.
• Overgrootouders.

Op basis van de bovengenoemde lijst worden eerst de echtgenoot of geregistreerd partner en kinderen opgeroepen voor de erfenis. Heeft de overledenen geen partner of kinderen, dan worden de ouders en broers of zussen opgeroepen. Zijn er geen ouders of broers of zussen, dan de grootouders, en daarna de overgrootouders. Zolang er in een categorie nog erfgenamen zijn, zal er niet worden overgegaan tot het oproepen van de volgende categorie. 

Kinderen zijn dus tezamen met partners in de hoogste categorie. Zodra een ouder hun kind erkend en juridisch ouder is, heeft het kind dus erfrecht.

Erfgenamen in dezelfde categorie hebben het recht op een gelijk deel van de erfenis. Ouders en partners zijn echter een uitzondering. Ouders krijgen altijd een kwart van de erfenis en voor partners zijn er speciale regels. 

Dus afhankelijk van het gedeelte dat een echtgenoot of partner krijgt, hebben kinderen ieder recht op een gelijk deel van de erfenis. Kinderen hadden vroeger de sterkste positie in het erfrecht, en ook al is er nu meer aandacht voor partners, hebben kinderen nog steeds twee speciale rechten: de legitieme portie en het wilsrechten. De legitieme portie duidt op een minimaal aandeel van de erfenis waar kinderen recht op hebben, dit ongeacht hun relatie met hun ouders. Wilsrechten is een manier voor kinderen om te voorkomen dat zij hun erfenis kwijtraken indien hun andere ouder hertrouwt. 

Hoe werkt het erfrecht met een testament?

Indien iemand overlijd wordt hun erfenis verdeeld zoals zij wensen, zolang er wel rekening is gehouden met bepaalde basisregels. Kinderen kunnen bijvoorbeeld niet uitgesloten worden van een testament, zij hebben altijd recht op hun legitieme portie (minimaal aandeel) ongeacht hun relatie met hun ouders. Wel kan er door een langstlevende testament eerst moeten gewacht worden tot beide ouders overlijden totdat kinderen recht hebben op hun legitieme portie.  

Extra regels 

• Alleen bloedverwanten en partners kunnen erven, schoonfamilie dus niet.
• De erfgenaam mag niet een misdrijf hebben gepleegd tegen de overledene, hierdoor worden zij uitgesloten van de erfenis (staat ook bekend als onwaardig zijn).